Nhiều cơ hội cho TP Hồ Chí Minh thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon

Sáng 20/4, Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bên liên quan tổ chức hội thảo "Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam xanh" để tìm ra những giải pháp cho việc phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.

Địa phương đầu tiên thí điểm

Chia sẻ về việc giảm phát thải nhà kính theo cơ chế trao đổi, bù trù tín chỉ carbon, ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện Sở đã chủ động đề ra các nhiệm vụ nhằm triển khai thực hiện cam kết của Thủ tướng tại COP 26 là Việt Nam sẽ đưa mức phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.

Mặt khác, để thực hiện hiệu quả chương trình ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải khí nhà kính nói chung và cam kết của Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội đã ban hành nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh. Theo nghị quyết này, TP Hồ Chí Minh được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Cụ thể, TP Hồ Chí Minh cũng sẽ triển khai các dự án tiềm năng tạo tín chỉ như: Nâng cấp đèn đường lên đèn Led; lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà cho các tài sản công và tư nhân trên địa bàn; trang bị thêm thiết bị tiết kiệm năng lượng cho các tòa nhà được xác định là tài sản công và tư nhân…

Ông Nguyễn Toàn Thắng cho biết, việc đề xuất lựa chọn các dự án thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon trên địa bàn Thành phố mang đến nhiều cơ hội. Trong đó, hoạt động mua bán tín chỉ carbon sẽ thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước vào các dự án xanh tại TP Hồ Chí Minh, tạo ra việc làm và thúc đẩy phát triển kinh tế. Bên cạnh đó, TP Hồ Chí Minh có tiềm năng lớn để phát triển thị trường tín chỉ carbon do có nhiều doanh nghiệp phát thải khí nhà kính và có nhu cầu giảm phát thải.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo.

"Thí điểm thị trường tín chỉ carbon thể hiện cam kết của TP Hồ Chí Minh trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu; đồng thời giảm tác động của biến đổi khí hậu đối với đời sống người dân nói riêng và cộng đồng dân cư nói chung. Trong kế hoạch năm 2024, Sở sẽ phối hợp cùng Sở Tài chính hoàn thiện Đề án thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, trình UBND thành phố phê duyệt; phối hợp với Bộ Công Thương, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài nguyên và Môi trường xác định tỷ lệ đóng góp về lượng giảm phát thải, hấp thụ khí nhà kính trên địa bàn thành phố cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính của quốc gia trước khi giao dịch tín chỉ carbon", ông Nguyễn Toàn Thắng cho biết thêm.

Theo các chuyên gia kinh tế, mặc dù có nhiều thuận lợi, nhưng TP Hồ Chí Minh vẫn còn nhiều thách thức cần phải giải quyết trong việc thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Cụ thể, hành lang pháp lý để việc tính toán, đánh giá, thẩm định tín chỉ carbon chưa đầy đủ và chưa có môi trường để mua bán tín chỉ carbon một cách rộng khắp. Đặc biệt, hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài.

Để giải quyết các khó khăn trên, ông Nguyễn Toàn Thắng cho rằng, TP Hồ Chí Minh cần sự hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính và các Bộ chuyên ngành để xử lý các thách thức nêu trên. Ngoài ra, cần tăng cường đào tạo và tập huấn cho các doanh nghiệp, tổ chức và cán bộ công chức về thị trường tín chỉ carbon; tăng cường hợp tác với các quốc gia, quốc tế có kinh nghiệm để triển khai hiệu quả thị trường tín chỉ carbon…

Doanh nghiệp cần chủ động hơn

Liên quan đến giá tín chỉ carbon, ông Nguyễn Văn Minh, Trưởng phòng kinh tế và thông tin biến đổi khí hậu, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết,  hiện nay, giá tín chỉ carbon ở các quốc gia dao động rất lớn, trong đó có quốc gia chỉ 1 USD cho 1 tấn carbon, song cũng có quốc gia bán giá 140 USD cho 1 tấn.

Đối với thị trường carbon tại Việt Nam, hiện đang được áp dụng theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường gồm 2 giai đoạn: Giai đoạn đến hết năm 2027 là xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon, hoạt động trao đổi hạn ngạch và tín chỉ carbon, xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon. Đây cũng là giai đoạn triển khai thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong các lĩnh vực tiềm năng và hướng dẫn thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Việc thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ thực hiện kể từ năm 2025.

Giai đoạn từ năm 2028 sẽ tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon chính thức và quy định các hoạt động kết nối, trao đổi tín chỉ carbon trong nước với thị trường carbon khu vực và thế giới.

Các sản phẩm xanh đang được giới thiệu rộng rãi đến người dân, doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Văn Minh cho biết, theo cơ quan nhà nước, đối tượng tham gia thị trường carbon trong nước bao gồm các cơ sở thuộc danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính do Thủ tướng Chính phủ ban hành; tổ chức tham gia thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước, quốc tế phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà nước CHXHCN Việt Nam là thành viên; tổ chức và cá nhân khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon.

Liên quan đến quyền lợi và trách nhiệm của doanh nghiệp khi tham gia thị trường carbon, ông Nguyễn Văn Minh cho hay, doanh nghiệp được thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, được đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon. Ngoài ra, chính doanh nghiệp cần phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính, thị trường carbon, tăng cường năng lực về kiểm kê khí nhà kính và thực hiện hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.

Tron khi đó, TS Phạm Văn Đại, Giảng viên cao cấp Trường chính sách công và Quản lý Fulbright cho biết, bản thân tín chỉ carbon cần được xem như là tài nguyên quốc gia, không phải tài nguyên vô tận hay tái tạo được. Trong bối cảnh các nhà sản xuất lớn trên thế giới như Apple, Samsung đều đòi hỏi các nhà cung cấp phải trung hòa được carbon trong quá trình sản xuất thì xu hướng tìm mua tín chỉ carbon của doanh nghiệp Việt Nam là không tránh được.

"Với thực tế trên, tôi nghĩ về lâu dài Việt Nam cần quy hoạch tín chỉ carbon như dạng tài nguyên cần bảo vệ. Bên cạnh đó, cần xem xét hình thành "Quỹ Dự trữ tín chỉ carbon cho doanh nghiệp Việt Nam" để  khi tham gia chứng chỉ toàn cầu, các doanh nghiệp không phải mua giá quá cao", TS Phạm Văn Đại chia sẻ.

Đại diện ban tổ chức thiện hiện nghi thức ra mắt dự án "Việt Nam xanh".

Tại hội thảo, ban tổ chức đã ra mắt dự án "Việt Nam xanh" nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng và doanh nghiệp về tầm quan trọng của bảo vệ môi trường, phát triển bền vững. Dự án khuyến khích các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp áp dụng các giải pháp sản xuất, kinh doanh thân thiện với môi trường; biểu dương, lan tỏa những cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp có mô hình, sản phẩm hướng đến phát triển bền vững.